نام‌های دیگر: IIR، ایزوبوتیلن- ایزوپرن
لاستیک بوتیل چیست؟
لاستیک بوتیل یک الاستومر سنتزی است که از طریق کوپلیمریزاسیون کاتیونی 1و2- دی متیل اتیلن (ایزو بوتیلن) و 0.5 تا 2 % 1- متیل – 1 – بوتیلن (ایزوپرن) در دمای پایین و در حضور کاتالیزورهای لوئیس در حلال‌های کلروکربنی تولید می‌گردد. ایزوپرن مقدار غیراشباعیت مورد نیاز برای ایجاد اتصالات عرضی و ولکانیزه شدن را فراهم میکند.
الاستومرهای بوتیل می‌توانند با گوگرد ولکانیزه شوند. البته هر چه مقدار غیراشباعیت کمتر باشد به سرعت دهنده‌های فعال‌تری مانند dithocarbamate و thiuram احتیاج است. محصولات متشکل از لاستیک بوتیل می‌توانند با quinone dioxime نیز ولکانیزه شوند. بعضی مواقع لاستیک‌های بوتیل با مواد دیگری مانند روغن‌ها، فیلرها و آنتی اکسیدان‌ها مخلوط می‌شوند تا خواص ترموفیزیکی و مکانیکی متنوعی پیدا کنند.
خواص لاستیک بوتیل
لاستیک بوتیل مقاومت بسیار خوبی به اکسیژن و اوزون و مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی از خود نشان می‌دهد. با توجه به عدم حضور پیوندهای دوگانه در پیکره‌ی پلیمر، محصولات IIR عمری طولانی با در معرض دما و حلال‌های رقیق اسیدی و قلیایی قرار گرفتن دارند. لاستیک بوتیل نفوذ پذیری کمی در برابر رطوبت و گاز دارد که برای استفاده در لوله‌های داخلی و کاربردهای در خلاء و فشار بالا بسیار مناسب است. به طور کلی دمای سرویس‌دهی لاستیک بوتیل از -25 تا 120 درجه سانتیگراد می‌باشد.
به طور کلی مزایای لاستیک بوتیل عبارت اند از:
- نفوذپذیری کم در برابر هوا، گازها و رطوبت
- حذف لرزش
- دمای انتقال شیشه‌ای پایین
- فشرده سازی و مدول الاستومری کم
- مقاومت در برابر آب و هوا و گذر زمان در اثر اتمسفر
- تنوع گسترده محصولات ولکانیزه‌ی آن
- امنیت فرآیند (نیازی به نیتروزآمین ها ندارد)
- خواص سختی و قدرت کشش فراوان
- نیاز به فیلر کم و مقرون به صرفه بودن
الاستومرهای بوتیل با مولکول‌های کلر یا برم هالوژنه می‌شوند تا مقاومت آن‌‌‌ها در برابر محیط‌های شیمیایی مشخص بهبود یابد اما این فرآیند باعث از دست رفتن مقاومت به رطوبت و عایق الکتریکی بودن می‌شود. افزودن هالوژن همچنین باعث افزایش فعالیت لاستیک ولکانیزه نشده و بهبود چسبندگی آن به لاستیک‌های غیراشباع دیگر می‌شود.
مشخصات شیمیایی لاستیک بوتیل
| فرمول شیمیایی | (C9H16)n |
| نام IUPAC | Poly(isobutylene-co-isoprene) |
| نام‌های دیگر | butyl rubber, 1,3-BUTADIENE, 2-METHYL-, POLYMER WITH 2-METHYL-1-PROPENE, Chlorinated isobutylene, isoprene polymer, 2-methylbuta-1,3-diene;2-methyl-1-propene, PB 100; PB 400; PB 600; LM Butyl; Butylrubber; LANXESS BUTYL; LM Butyl MD 504; PB 100 (polymer); LANXESS BUTYL 402; LANXESS BUTYL 301 |
| چگالی (g/cm3) | 0.92 |
| حلالیت | تقریباً محلول در همه‌ی هیدروکربن‌ها |
| سختی | 35 – 95 shore A |
| دمای انتقال شیشه‌ای Tg (oC) | -73 |
| قدرت کششی (MPa) | 17 |
| میزان کشیدگی در شکست (%) Elongation at break | 400 – 800 % |
| قدرت دی الکتریک (kV/mm) | 24 |
کاربرد لاستیک بوتیل
لاستیک بوتیل خواص الاستومری منحصر به فردی دارد که باعث کاربرد آن در محصولات لاستیکی متنوعی می‌شود. نفوذپذیری کم در برابر گاز در کنار انعطاف پذیری، لاستیک بوتیل را ماده‌ی مناسبی برای لوله‌های داخلی تایرها و لوله‌های پر فشار دیگر کرده است.
کاربردهای دیگر لاستیک بوتیل شامل تولید دیافراگم‌ها، واشرها، سیم‌ها و کابل‌های عایق سازی، آسترها، O-ingها، درزگیرها، فیلترهای هوا و درب‌های بطری‌ها می‌باشد. حالت ارتجاعی کم آن باعث می‌شود که برای جذب ضربه و تکان، حذف لرزش و آفتاب دهی استفاده شود. گریدهای مولکولی پایین‌تر در چسب‌های حساس به فشار، مذاب‌های داغ، بتونه‌ها و درزگیرها کاربرد دارند. محصولات حاوی لاستیک بوتیل مقاومت حرارتی و شیمیایی مناسبی دارند.
