در دنیای صنعت، هر قطعه فلزی پیش از آن‌که به بخشی از یک ماشین، ابزار یا محصول نهایی تبدیل شود، سفری دقیق را پشت‌سر می‌گذارد. این سفر از جایی شروع می‌شود که فلز مذاب، در دل یک قالب شکل می‌گیرد؛ همان‌جایی که «ایده» به «قطعه واقعی» تبدیل می‌شود. انواع قالب‌های ریخته‌گری، مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در کیفیت، دقت و هزینه نهایی تولید قطعات فلزی محسوب می‌شود.
اما همه قالب‌های ریخته‌گری یکسان نیستند و به جنس فلز، نوع قطعه، تیراژ تولید و دقت موردنیاز باید قالب مناسب را انتخاب کرد. انتخاب اشتباه قالب، می‌تواند به هدررفت زمان، مواد اولیه و سرمایه منجر شود. در ادامه این مطلب، به‌زبان ساده با انواع قالب‌های ریخته‌گری آشنا می‌شوید.
قالب ریخته‌گری چیست؟
قالب ریخته‌گری ابزاری است که شکل نهایی قطعه را در مراحل ریخته‌گری مشخص می‌کند. در این فرآیند، فلز ابتدا به حالت مذاب درآمده و سپس درون قالب ریخته شده و پس از سرد شدن و انجماد، قطعه نهایی از قالب جدا می‌شود.
ریخته‌گری یکی از قدیمی‌ترین روش‌های شکل‌دهی فلزات بوده که امکان تولید انبوه قطعات از چند گرم تا چند تن را فراهم می‌کند. این روش قابلیت تولید قطعات با اشکال ساده تا بسیار پیچیده را دارد.
جدول مقایسه انواع قالب‌های ریخته‌گری
قبل از شروع به مطالعه این مطلب، ما جدولی حاوی اطلاعات خلاصه این مقاله را برایتان گردآوری کردیم.
| نوع قالب | جنس قالب | کاربرد اصلی | قابلیت استفاده | مشخصات مهم |
| قالب دائمی (فلزی) | آلومینیوم، چدن، فولاد | قطعات آلومینیومی، مسی، روی، منیزیمی | دارد | دقت بالا، قابل استفاده چندباره، مناسب برای تولید انبوه |
| قالب موقت (ماسه‌ای) | ماسه، سرامیک | قطعات پیچیده با تیراژ کم | ندارد | هزینه پایین، شکل‌پذیری بالا، مناسب قطعات بزرگ |
| قالب پیوسته | مس، گرافیت | شمش، میلگرد، مقاطع طولانی | دارد | تولید پیوسته، نیاز به خنک‌کاری دقیق |
| قالب ریژه (ثقلی) | فلزی | تولید انبوه قطعات با شکل یکنواخت | دارد | مذاب با نیروی وزن وارد قالب می‌شود، دقت بالا |
| قالب گچی | گچ، پودر تالک | قطعات ظریف با دقت بالا | ندارد | دقت سطح بالا، مناسب قطعات کوچک |
| قالب میلگرد | گرافیت + پوشش مسی | تولید میلگرد با قطر کم | دارد | خنک‌کاری چند مرحله‌ای، کنترل حرارت دقیق |
| قالب نقره (گرافیتی) | گرافیت خالص | طلا و نقره | دارد | مقاوم در برابر حرارت و خوردگی، دقت بالا |
| قالب سربی | سرامیک مقاوم | قطعات مقاوم در برابر اسید و خوردگی | ندارد | مقاوم در برابر دمای بالا، ایمنی بالا لازم است |
| قالب آلومینیوم | فلز، ماسه، گچ، پلی‌استایرن | محصولات آلومینیومی در صنایع مختلف | بستگی به نوع دارد | انقباض‌پذیر، متناسب با نوع کاربرد، روش‌های مختلف |
بررسی انواع قالب‌های ریخته‌گری
در این بخش ودل‌های مختلف قالب‌های ریخته‌گری را بررسی می‌کنیم:
1. قالب دائمی (فلزی)
این قالب‌ها از جنس فلزاتی نظیر آلومینیوم، فولاد یا چدن ساخته شده‌اند و پس از هر بار ریخته‌گری قابل استفاده مجدد هستند. از این روش برای تولید انبوه قطعات، به‌ویژه با آلیاژهای آلومینیوم، مس، روی و منیزیم استفاده می‌شود. فرآیند ریژه یا ریخته‌گری ثقلی یکی از روش‌های رایج در این نوع قالب به شمار می‌رود.
2. قالب موقت (ماسه‌ای یا سرامیکی)
این قالب‌ها پس از هر بار استفاده از بین می‌روند. رایج‌ترین نوع آن، قالب ماسه‌ای بوده که از ماسه به همراه چسب و مواد افزودنی تهیه می‌شود. قالب‌های موقتی برای تولید قطعات با اشکال خاص، دقت متوسط و هزینه پایین کاربرد دارند.
3. قالب ریخته‌گری پیوسته
در این روش، فلز مذاب به‌صورت پیوسته وارد قالب شده و به‌مرور سرد و شکل‌دهی می‌شود. قالب‌ها معمولا از مس یا گرافیت ساخته می‌شوند و باید در برابر سایش مقاوم باشند. این نوع قالب در تولید مقاطع طولانی مانند بیلت، میلگرد و شمش کاربرد دارد.
4. قالب ریژه (ثقلی)
در ریخته‌گری ثقلی، مذاب بدون فشار خارجی و تنها تحت نیروی وزن خود وارد قالب فلزی می‌شود. این قالب‌ها دقت بالایی داشته و برای تولید انبوه مناسب هستند. قالب‌ها معمولا چند تکه بوده و با بست‌ها به هم متصل می‌شوند.
5. قالب گچی
برای ریخته‌گری دقیق فلزات سبک، از قالب‌های ساخته‌شده از گچ یا تالک استفاده می‌شود. این قالب‌ها سطحی صاف، دقت بالا و انتقال حرارتی پایین دارند. قالب گچی برای تولید قطعات کوچک با جزئیات ظریف کاربرد دارند.
6. قالب میلگرد
این قالب‌ها ترکیبی از مغزی گرافیتی و پوشش خنک‌کننده مسی سه‌جداره دارند. فلز مذاب با استفاده از سیستم خنک‌کننده پیشرفته به‌سرعت انجماد یافته و میلگردی با کیفیت تولید می‌شود. حلقه‌های نسوز نیز برای کنترل دقیق دمای قالب به‌کار می‌روند.
7. قالب نقره (گرافیتی)
قالب نقره برای ریخته‌گری فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره از قالب‌های گرافیتی استفاده می‌شود. این قالب‌ها مقاومت حرارتی بالا، خلوص کربن زیاد و واکنش‌پذیری کم دارند و امکان تولید قطعات دقیق و براق را فراهم می‌کنند.
8. قالب سربی
در ریخته‌گری سرب از قالب‌های سرامیکی مقاوم در برابر دمای بالا استفاده می‌شود. مراحل ریخته‌گری سربی به‌دلیل خاصیت سمی بودن سرب نیازمند دقت و ایمنی بالا هستند.
9. قالب آلومینیوم
معمولا قالب‌های مخصوص ریخته‌گری آلومینیومی اندکی بزرگ‌تر از قطعه نهایی طراحی می‌شوند تا امکان انقباض فلز در حین انجماد فراهم شود. قالب‌ها بسته به نوع تولید می‌توانند از فلز، ماسه، گچ یا پلی‌استایرن ساخته شوند.
10. قالب دایکاست
قالب دایکاست یک قالب فلزی بوده که برای ریخته‌گری تحت فشار استفاده می‌شود. در این روش، فلز مذاب (مثل آلومینیوم یا روی) با فشار بالا داخل قالب فلزی پر شده و بعد از سرد شدن، قطعه شکل‌گرفته از قالب بیرون می‌آید. برای ساخت این نوع قالب ریخته‌گری از خدمات فرز cnc نیز استفاده می‌کنند.
سفارش قالب ریخته‌گری دایکاست
ما در پارس صنعت با کمک دانش فنی روز، تجهیزات پیشرفته و تیمی متخصص، آمادگی ارائه خدمات طراحی و ساخت انواع قالب‌های ریخته‌گری از نوع آلومینیوم برای کاربردهای صنعتی مختلف را دارد. از قالب‌گیری دقیق قطعات سبک و مقاوم گرفته تا تولید انبوه قطعات پیچیده، ما در پارس صنعت با دقت بالا و کیفیت تضمین‌شده، پاسخگوی نیاز صنایع خودرویی، هوافضا، لوازم خانگی و سایر حوزه‌های مهندسی هستیم.
اگر به‌دنبال ساخت قالب‌های آلومینیومی با عمر بالا و تلرانس دقیق هستید، پارس صنعت همراه مطمئن شما در این مسیر است. جهت مشاوره و سفارش قالب ریخته‌گری، همین حالا با ما تماس بگیرید.
