در گلخانه باید تمامی شرایط لازم برای پرورش گیاه از جمله نور ، دما، رطوبت و تهویه محیط باید تحت کنترل باشد. در این میان شرایط تهویه مطبوع و وضعیت هوا اهمیت بیشتری دارد. زیرا تهویه مناسب دمای داخل گلخانه را تنظیم کرده و از تجمع گرما و رطوبت زیاد که باعث از بین رفتن گیاهان شده، جلوگیری میکند. تهویه گلخانه علاوه بر کنترل دما، گازهای سمی از فتو سنتز گیاهان را خارج میکند و از رشد قارچها و آفات جلوگیری مینماید. در ادامه این مقاله، 7 سیستم تهویه گلخانه را بررسی میکنیم.
در ادامه به جدولی که ما براساس اطلاعات متن تهیه کردهایم توجه نمایید.
| نام سیستم تهویه | کارکرد اصلی | مزایا / نکات مهم |
| فن گلخانه (Greenhouse Fan) | خارج کردن هوای گرم و راکد و ورود هوای تازه | جابهجایی حجم بالای هوا، کاهش دما و رطوبت، نصب آسان، قیمت مناسب |
| فن سیرکوله (Circulation Fan) | گردش یکنواخت هوای داخل گلخانه | جلوگیری از هدررفت گرما، کاهش مصرف انرژی، یکنواختی دما و رطوبت، نصب مورب برای بهترین عملکرد |
| اکونوپک (Econopack) | گرمایش در زمستان و سرمایش تبخیری در تابستان | مناسب برای فصول مختلف، اما برای گلخانههایی که نیاز به تنظیم رطوبت دارند مناسب نیست |
| یونیت هیتر (Unit Heater) | گرمایش با آب گرم و امکان سرمایش با آب سرد | کنترل دقیق دما، کاهش رطوبت در حالت سرمایش، نصب در نقاط مختلف بدون نیاز به چند بویلر |
| هواساز گلخانه | تنظیم دقیق دما، رطوبت و جریان هوای تازه | دارای فیلتر، رطوبتزن/گیر، تصفیه هوا و حذف آلودگی و رطوبت اضافی |
| زنت (Zent) | سرمایش تبخیری (سیستم پد و فن) | مناسب مناطق گرم و خشک، کاهش مصرف انرژی، خنککننده اقتصادی |
| ایرواشر (Air Washer) | سرمایش و افزایش رطوبت با پاشش مستقیم آب | مناسب برای گلخانههایی با نیاز به رطوبت، مشابه زنت اما با رطوبتدهی مستقیم، مناسب محیطهای کم رطوبت |
بهترین سیستم تهویه بین موارد گفته شده فن گلخانه و فن سیرکوله هستند!
1. فن گلخانه (greenhouse fan)
فن یا هواکش گلخانه رایجترین وسیله تهویه برای جابجایی حجم بالای هوا و کاهش دما در گلخانهها است. این فنها هوای گرم و راکد داخل گلخانه را به بیرون میکشند. همزمان با خروج هوا، هوای تازه و خنک از طریق ورودیهای تعبیه شده (پرهها) وارد گلخانه میشود. این مراحل به کاهش دمای گلخانه و خروج رطوبت و گازهایی مانند دی اکسید کربن کمک میکند و اکسیژن تازه را وارد محیط میکنند. قدرت بالا در جابجایی حجم زیاد هوا، کنترل دما، نصب آسان و قیمت مناسب از مزایای فن گلخانه محسوب میشود.
2. فن سیرکوله گلخانه (circulation fan)
فنهای سیرکوله بر خلاف فن گلخانه که هوا را از فضاهای سربسته خارج میکنند، وظیفه چرخاندن هوای داخلی گلخانه را بر عهده دارند. بر اثرگرم شدن فضای گلخانه، هوای گرم به سمت سقف حرکت میکند و لایههای پایینی سرد میمانند، در نتیجه بخش زیادی از انرژی حرارتی تلف شده و پس از مدتی سرما در قسمت پایین سالن محسوس خواهد بود.
در چنین شرایطی، استفاده از فن سیرکوله کوچک بسیار ضروری است؛ زیرا با به گردش درآوردن یکنواخت هوا، از هدررفت گرما جلوگیری کرده، مصرف انرژی را کاهش میدهد. همچنین با توزیع یکنواخت دما و رطوبت از راکد بودن هوا جلوگیری میکند.
برای اینکه فنهای سیرکوله کارایی بهتری در سالنهای کوچک یا بزرگ داشته باشند، باید آنها را بهصورت مورب نصب کنید؛ زیرا نصب پشت سرهم باعث تداخل جریان هوا شده و عملکرد دستگاه را کاهش میدهد. همچنین بهتر است فن سیرکوله در جهتی مخالف مسیر پرتاب هوای فن قبلی نصب شود تا جریان هوا بهطور کامل در تمام فضای سالن گردش پیدا کرده و سیرکولاسیون مناسبی ایجاد شود.
3. اکونوپک گلخانه (Econopack)
اکونوپک مخفف عبارت پکیج اقتصادی (economic package)، نوعی دستگاه تهویه مطبوع برای گلخانه هست که هم در زمستان و هم در تابستان قابل استفاده میباشد. این دستگاه در فصلهای سرد برای گرمایش از مشعلی که در آن تعبیه شده (معمولا گازسوز) گرما ایجاد میکند. گازهای داغ توسط لولههای مخصوص در مسیر جریان هوا قرار میگیرند. هوا توسط فن بر روی این لولهها جریان مییابد، دمای آن افزایش یافته و هوای گرم به سمت محیط هدایت میشود. برای تامین سوخت مشعل این دستگاه میتوان از لولهکشی گاز شهری و یا مخزن گاز استفاده کرد.
در فصلهای گرم، اکونوپک از سیستم سرمایشی تبخیری استفاده میکند. پدهای سلولوزی یا پوشال در مسیر جریان هوا قرار میگیرد. آب توسط نازلهای مخصوص بر روی پد پاشیده میشود و با عبور هوا از پدها، حرارت به آب منتقل شده و دمای هوا کاهش مییابد. به این ترتیب میتوان با اکونوپک جریان هوای خنک نیز ایجاد کرد.
تنها نکتهای که باید در نظر بگیرید، اکونوپک را زمانی باید در گلخانه نصب کنید که نیازی به تنظیم رطوبت نیست.
4. یونیت هیتر گلخانه (unit heater)
در میان تجهیزات مورد استفاده در سیستم تهویه گلخانه، دستگاه یونیت هیتر یکی از روشهای دیگر محسوب میشود. برخلاف برخی دستگاهها مانند اکونوپک، این سیستم نیاز به لولهکشی آب گرم دارد. ساختار یونیت هیتر شامل یک کویل حرارتی و فن میشود؛ آب گرم تولیدشده توسط بویلر یا پکیج درون کویل جریان پیدا میکند و با عبور هوا از روی لولهها، حرارت به هوا منتقل شده و دما در فضای گلخانه تنظیم میگردد. این ویژگی باعث میشود حتی در تهویه گلخانه خانگی نیز بتوان دمای محیط را بهطور دقیق کنترل کرد.
در فصلهای گرم سال، یونیت هیتر گلخانه میتواند بهعنوان بخشی از سیستم خنککننده گلخانه عمل کند؛ کافیست آب سرد تولیدشده توسط چیلر یا مینیچیلر وارد کویلها شود تا دمای هوا کاهش یابد. یونیت هیتر علاوه بر تنظیم دما، قادر به کاهش رطوبت در حالت سرمایشی است، اما افزایش رطوبت را انجام نمیدهد. از مزایای مهم این دستگاه در طراحی سیستم تهویه گلخانه این است که میتوان چندین یونیت هیتر را در نقاط مختلف نصب کرد، بدون نیاز به استفاده از چند بویلر.
5. هواساز گلخانه
هواساز گلخانهای؛ دستگاهی که با دقت تمام دما، رطوبت و جریان هوا را تنظیم میکند تا گیاهان در بهترین شرایط ممکن رشد کنند. این سیستم با وارد کردن هوای تازه و دفع آلودگیها و رطوبت اضافی، فضای گلخانه را زنده و قابل تنفس نگه میدارد. برخی مدلهای پیشرفته هواساز مجهز به رطوبتزن، رطوبتگیر و فیلترهای چندمرحلهای هستند که هوای ورودی را از گردوغبار و آلودگی پاک میکنند.
6. زِنت (zent)
دستگاه زِنت یکی از لوازم دیگر در تهویه بوده که در طراحی سیستم تهویه گلخانه به خصوص در مناطق گرم و خشک کاربرد دارد. این سیستم تحت عنوان «پد و فن» عمل میکند: در حالت سرمایشی، آب بر روی پدهای سلولوزی پاشیده میشود و با عبور جریان هوا از روی این پدها، به روش تبخیری دمای هوا کاهش مییابد؛ در نتیجه سیستم خنک کننده گلخانه با صرفهجویی انرژی فعال میشود.
7. ایرواشر (air washer)
ایرواشر نیز یکی دیگر از تجهیزات پیشرفته سیستم تهویه گلخانه بوده که طرز کارش بسیار شبیه به زِنت است، با این تفاوت که بهجای پد سلولوزی، آب مستقیم برروی جریان هوا پاشیده میشود و باعث تولید رطوبت در هوا میگردد. این دستگاه برای گلخانههایی با نیاز به تهویه گلخانه خانگی یا فضای بسته که کنترل دقیق رطوبت نیز اهمیت دارد، به کار برده میشود. اما توجه کنید که به دلیل افزایش رطوبت، استفاده از آن در محیطهایی با رطوبت بالا پیشنهاد نمیشود.
کدام سیستم تهویه گلخانه را انتخاب کنیم؟
سیستم تهویه گلخانه برای رشد و سلامت گیاهان لازم است. تجهیزات تهویه مانند فن گلخانه، فن سیرکوله، اکونوپک، یونیت هیتر، هواساز، زنت و ایرواشر نقش مهمی در تنظیم دما، رطوبت، جریان هوا و جلوگیری از تجمع آلودگی و گازهای مضر دارند. انتخاب درست میان این سیستمها باید بر اساس شرایط آبوهوایی منطقه، نوع محصول، متراژ گلخانه و میزان رطوبت موردنیاز انجام شود.
اگر بخواهیم بهترین گزینه را برای طراحی سیستم تهویه گلخانه انتخاب کنیم، فن گلخانه و فن سیرکوله خواهند بود؛ زیرا اقتصادیترین و بهترین روش برای جابهجایی، چرخش و توزیع یکنواخت هوا در فضای گلخانه هستند. این دو دستگاه با نصب مناسب و جریان هوای مناسب، هوای گرم یا راکد را تغییر میدهند و از رشد قارچها و آفات جلوگیری میکنند.
ما در پارس صنعت انواع فن گلخانهای و فن سیرکوله را برای تجهیز گلخانههای شما ارائه میدهیم. پس یا به وبسایت ما مراجعه کنید تا مدلهای مختلف فنها را همراه با مشخصات فنی، ظرفیتهای مناسب گلخانه و قیمت مشاهده کنید و یا با شماره مندرج در سایت تماس بگیرید.
