امروزه کاهش دسترسی به زمین و کمبود آب، تولید علوفه سبز تازه را با مشکلاتی زیادی روبرو کرده است. خوشبختانه در سالهای اخیر کشت علوفه برای تولید این محصول شکل دیگری به خود گرفته است و آن شکل جدید، کشت علوفه هیدروپونیک است.
علوفه هیدروپونیک این امکان را میدهد که در تمام سال بدون توجه به فصل و با حداقل استفاده از زمین و آب، بتوانید علوفه تازه و سبز تولید کنید.
کشت علوفه هیدروپونیک در دنیا سابقه طولانی دارد که به ایران باستان یعنی زمان هخامنشیان میرسد (سبزههای عید نوروز با روش کشت هیدروپونیک سبز میشدند) اما متأسفانه سالها به دست فراموشی سپرده شد تا اینکه در اروپا حدود 50 سال پیش دوباره به کار گرفته شد و همچنین در ایران از حدود ۱۵ سال پیش بهطورجدی دوباره به کار گرفته شده است.
مشکلات زیستمحیطی، کاهش زمینهای زراعی و کمبود آب را میتوان بهراحتی با استفاده از کشت علوفه هیدروپونیک برطرف کرد.
خواص علوفه هیدروپونیک چیست؟
علوفه هیدروپونیک دارای مزایای تغذیهای است که در غلات جوانه زده نشده و حتی علف تازه مراتع موجود نیست.
جوانه زدن قسمت اعظم نشاسته دانه را که میتواند منجر به شرایط اسیدی در معده شود، از بین میبرد و به همین علت برای دام بسیار مفید است و از التهابات روده آنان جلوگیری میکند.
علوفه هیدروپونیک دارای سطوح بالاتری از بسیاری از ویتامینها، مواد معدنی و قندها است و بهصورت علوفه سبز و قابل هضم در بذر جوانهزده هستند.
سطح چربی و میزان تولید شیر در دامهایی که با علوفه هیدروپونیک تغذیه میشوند، افزایش مییابد.

مزایای علوفه هیدروپونیک:
بذرهای غلات زمانی که تبدیل به جوانه میشوند، انرژی نهانشان بیشتر میشود و به عبارت دیگر موادریز مغذی آنها نسبت به قبل افزایش مییابد. اما به جز این مزیت، کشت علوفه هیدروپونیک مزایای زیاد دیگری دارد که در ادامه به آن میپردازیم.
• کاهش مصرف آب
• حفظ مراتع و محیطزیست
• تقویت سیستم ایمنی دام
• کاهش نیروی کار
• حذف هزینه برداشت
• زمان رشد کمتر
• کاهش هزینه ۹۰ درصدی تولید علوفه برای دامداران
• دسترسی به علوفه تازه در تمام طول سال
• حذف هزینههای انبارداری برای نگهداری از علوفه هیدروپونیک
• خوش خوراک بودن علوفه هیدروپونیک برای دام
• تولید علوفه هیدروپونیک در فضای کمتر نسبت به علوفه به روش سنتی
• ارزش غذایی بالاتر نسبت به علوفه خشک
• حذف کود شیمیایی در علوفه هیدروپونیک
در بین همه مزایای علوفه هیدروپونیک حفظ محیط زیست و مراتع از مهمترین دلایل کشت علوفه هیدروپونیک است. زیرا تخریب مراتع و خشکشدن زمین منجربه جذب نشدن باران در زمینهای مراتع میشود. خشک شدن سفرههای زمینی نیز باعث ایجاد سیلاب میشود و از بین رفتن طبیعت میگردد.

ارزش غذایی علوفه هیدروپونیک:
علوفه هیدروپونیک حاوی ۱۸٪، پروتئین ۳۴٪، کلسیم ۱۲٪ ماده خشک قابل هضم است و حداقل ۳ هزار کیلوکالری انرژی متابولیکی را دارا است.
پروتئین علوفه هیدروپونیک باعث ۳۰٪ رشد بیشتر دام می شود و به ترتیب املاح کلسیم ۳۴٪، پتاسیم تا ۸۰٪، سدیم ۶۹٪، آهن ۴۰٪ و فسفر۵۶٪ نیز باعث رشد و افزایش وزن دام میشوند.
ویتامین C در علوفه هیدروپونیک بسیار بیشتر از علوفه خشک است و این ویتامین باعث تقویت سیستم ایمنی بدن دام در مقایسه با علوفه خشک میشود.
همچنین ویتامین C موجب هضم بهتر غذا میشود و از التهابات روده گاو جلوگیری میکند. التهابات روده گاو در مواردی اگر بهبود نیابد منجر به مرگ دام میشود.
ویتامین D نیز به مقدار قابلتوجهی در علوفه هیدروپونیک موجود است که منجر به جذب کلسیم بیشتر در بدن دام می شود و از رسوب کلسیم در قلب و کلیه دام جلوگیری می کند.
سدیم نیز یکی دیگر از املاح موجود در علوفه هیدروپونیک است که اغلب دامداران برای دفع راحتتر فضولات دام و هضم راحتتر غذا این ماده را بهصورت محلول در مکملهای غذایی با علوفه خشک میدهند.

تغییرات بذر به علوفه هیدروپونیک:
غلات برای تغذیه دام به عنوان یک منبع غنی از مواد معدنی با ارزش است که قسمت عمده آنها نشاسته است. بدیهی است که با تغییر حالت دانه به علف، ترکیب شیمیایی و مواد معدنی آن نیز تغییر میکند. بر اساس مطالعات انجام شده، در طول دوره جوانهزنی فعالیت آنزیمی باعث ایجاد تغییراتی در نشاسته و تبدیل برخی از پروتئینها و چربیهای دانه میشود.
معمولاً تبدیل این ترکیبات به مواد سادهتر میشود. نشاسته به قندهای محلول تبدیل میشود و باعث میشود تا حدودی در بدن حیوانات به شکل چربی تبدیل شود.
مقایسه نتایج مطالعات آزمایشگاهی دانه گندم و علوفه سبز آن نشان داد که میزان انرژی قابل متابولیسم پس از جوانهزنی برابر با 13.4 میلیگرم بر کیلوگرم ماده خشک و پروتئین خام آن 4.4 درصد در ماده خشک بوده است.
درزمان رشد بذر، ارزش پروتئین دانه جو در ماده خشک علوفه سبز از 8به 11.5 افزایش مییابد.
در روش هیدروپونیک وقتی دانهها خیس میشوند، املاحی مانند پروتئینها، اسیدهای آمینه، قندها، اسیدهای آلی و یونهای معدنی در آنها ایجاد میشود. این تغییرات در علوفه هیدروپونیک (مانند نشاسته کمتر، ویتامینهای C و D بیشتر) میتوانند کیفیت غذای دام های پرواری را بسیار بالا ببرند.
جدول مواد مغذی علوفه هیدروپونیک:
کلسیم | میزان کلسیم 34درصد بیشتر از علوفه خشک |
پتاسیم | میزان پتاسیم 80درصد بیشتر از علوفه خشک |
فسفر | میزان فسفر 56درصد بیشتر از علوفه خشک |
پروتئین | میزان پروتئین 30درصد بیشتر از علوفه خشک |
ویتامین آ | میزان ویتامین آ، 258درصد بیشتر از علوفه خشک |
کربوهیدرات | میزان کربوهیدرات 15درصد بیشتر از علوفه خشک |
سدیم | میزان سدیم 69 درصد بیشتر از علوفه خشک |
آهن | میزان آهن 40 درصد بیشتر از علوفه خشک |

خواص علوفه هیدروپونیک برای دام:
• افزایش ارزش غذایی دام
• تقویت سیستم ایمنی بدن دام (به دلیل جذب ویتامین D در علوفه هیدروپونیک که امکان جذب ابن ویتامین در علوفه خشک امکانپذیر است)
• تحریک اشتها (به علت مزه شیرین ریشه علوفه هیدروپونیک)
• کاهش تلفات دام در اثر سوء هاضمه و بیماریهای دامی ناشی از خاک و علوفه
• کاهش مصرف آنتی بیوتیکها و در نتیجه افزایش کیفیت گوشت دامی
• دسترسی آسان به غذاهای تازه و غنی شده از پروتئین و ویتامین برای دام در همه فصول سال
• کاهش هزینههای خوراک با علوفه هیدروپونیک برای دام
همچنین در مناطق حفاظت شده برای حفظ حیواناتی مانند آهو، گوزن و بز کوهی در زمستان و گاهاً فصلهایی که علوفه کافی در آن مناطق نیست. محیطبانان با کشت علوفه هیدروپونیک و در اختیار قراردادن این علوفه برای حیوانات به حفظ اینگونههای جانوری کمک کرده و در نگهداری و بقای اکوسیستم تلاش میکنند.
معایب علوفه هیدروپونیک:
در کنار مزایای بیشماری که علوفه هیدروپونیک دارد، برخی معایب نیز میتوان برای آن ذکر کرد که در ادامه به آن میپردازیم:
- نداشتن اطلاعات کافی و دقیق تولیدکنندگان که به علت سادگی در ظاهر این علوفه اغلب نادیده گرفته میشود.
- غذای منحصر دام با علوفه هیدروپونیک نمیباشد.
- دقت زیاد در مورد دما و رطوبت که منجر به کپکزدگی بذرها نشود.
- سیستمهای هیدروپونیک در برابر قطع برق آسیبپذیر هستند. در صورت قطع برق که بیشتر از ژنراتور استفاده میشود، باید علوفه را صورت دستی آبیاری کرد.
کشت علوفه هیدروپونیک مزایای زیادی دارد که معایب آن را میپوشاند. یادگیری آن میتواند در مدتزمان کوتاهی با دانش و تکنیکهای مناسب نتایج عالی به همراه داشته باشد.
مشاوره کشت علوفه هیدروپونیک:
برای کشت علوفه هیدروپونیک و آموزش در این زمینه میتوانید همه روزه با کارشناسان ما در پارس صنعت از خدماتی چون مشاوره رایگان، تأمین تجهیزات و لوازم مورد نیاز کشت علوفه هیدروپونیک، تهیه بذر مناسب برای علوفه هیدروپونیک برخوردار شوید.
کارشناسان ما با بهرهگیری از دانش روز دنیا در زمینه کشت علوفه هیدروپونیک و تجربیات زیاد در این زمینه همهروزه در خدمت شما عزیزان هستند. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره میتوانید با شماره ۰۹۹۳۵۷۰۶۷۴۷ تماس بگیرید.
2 پاسخ
سلام وقتتون بخیر.
در قسمت معایب که نوشتید قطعی برق باعث آبیاری دستی میشه، نمیشه به طور کلی با روش دستی آبیاری شه؟
سلام
در صورت آبیاری دستی باید تایم و مقدار آبدهی را در تمام روز ( 24 ساعته ) رعایت کنید.